Bài giải hay – Giải bài tập sách giáo khoa phổ thông
Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga – Bài làm 1
Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888), tên chữ là Mạnh Trạch, bút hiệu Hối Trai, là nhà thơ yêu nước nổi tiếng cuối thế kỉ XIX, thời kì đầu thực dân Pháp xâm lược nước ta. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là một tấm gương chói sáng trong lịch sử và văn học Việt Nam. Ông đã cống hiến cho đời những tác phẩm nổi tiếng như Lục Vân Tiên, Ngư Tiều y thuật vấn đáp, Dương Từ Hà Mậu, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc… Quan điểm hết sức đúng đắn của Nguyễn Đình Chiểu về vai trò văn chương và nhà văn cho đến nay vẫn là ngọn đuốc soi đường cho giới văn nghệ sĩ: Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm, Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà.
Truyện thơ Lục Vân Tiên là tác phẩm được nhân dân ta yêu thích và truyền tụng rộng rãi bởi nó là bài học lớn về đạo làm người được xây dựng trên nền tảng luân lí cổ truyền: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín.
Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga nằm ở phần đầu tác phẩm. Nội dung kể về chuyện trên đường đi thi Lục Vân Tiên gặp cảnh dân chúng bị cướp bóc đã ra tay cứu giúp. Trong số người được cứu có Kiều Nguyệt Nga. Đoạn trích ghi lại một sự kiện đặc biệt làm nổi bật phẩm cách cao quý của Lục Vân Tiên: anh hùng hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài. Đồng thời, nó là mốc son đánh dấu cuộc gặp gỡ có một không hai giữa Vân Tiên – Nguyệt Nga và khởi đầu mối tình thủy chung son sắt giữa hai người.
Với quan niệm sống của một đấng trượng phu: Kiến ngãi bất vi vô dõng dã, trên đường đi thi, Lục Vân Tiên gặp cảnh lũ cướp Phong Lai cướp phá dân lành, chàng đã Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô, một mình tung hoành tả đột hữu xông, không sợ hiểm nguy đến tính mạng. Hành động đánh cướp cứu dân của chàng là hoàn toàn tự nguyện, xuất phát từ lòng thương người hiền lương bị áp bức, ghét kẻ hung đồ hại dân. Nhà thơ không tiếc lời ca ngợi Lục Vân Tiên. Ông so sánh khí thế dũng mãnh của chàng với Triệu Tử Lọng, một tướng trẻ tài ba thời Tam Quốc:
Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.
Hành động dũng cảm, khí thế hào hùng của chàng đã áp đảo hoàn toàn lũ cướp ngày. Tên đầu đảng bị triệt hạ, lũ cướp như rắn mất đầu:
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
Sau khi dẹp tan bọn cướp, nghe tiếng phụ nữ than khóc, Vân Tiên ân cần thăm hỏi: Hỏi "Ai than khóc ở trong xe nầy?” Nữ tì của Nguyệt Nga là Kim Liên thưa rõ sự tình, Vân Tiên động lòng thương và thật sự lo lắng cho hai người. Trước hai cô gái vừa được cứu, Vân Tiên càng tỏ ra là một người biết cư xử đúng mực theo khuôn phép của lễ nghi phong kiến:
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Những điều chàng thăm hỏi cặn kẽ thể hiện sự quan tâm lo lắng chân tình và ý định giúp đỡ đến nơi đến chôn.
Khi Kiều Nguyệt Nga kể đầu đuôi việc mình mắc nạn và xin được lạy tạ đền ơn thì:
Vân Tiên nghe nói liền cười:
“Làm ơn há dễ trông người trả ơn.
Nay đà rõ đặng nguồn cơn,
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.
Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.
Đáng yêu sao nụ cười hồn nhiên, vô tư của chàng trai họ Lục! Chàng bật cười xòa có lẽ vì cho rằng người thọ ân đã hiểu lầm chàng chăng? Nếu thế thì phải giải thích cho nàng rõ cứu người là hành động tất yếu của bất cứ trang nam nhi nào, là chuyện thường tình, bởi Anh hùng dẫu thấy bất bằng mà tha.Thấy việc nghĩa không làm, liệu có đủ tư cách làm người hữu dụng? Làm ơn cho người với mục đích bắt người trả ơn, như thế cũng không xứng là đấng trượng phu. Quan niệm của Lục Vân Tiên tiêu biểu cho quan điểm trọng nghĩa khinh tài của nhân dân ta.
Trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thật sắc sảo chân dung mẫu người anh hùng lí tưởng của ông và của số đông quần chúng: giàu lòng thương người, dám xả thân vì việc nghĩa. Nghĩa và nhân được coi là những yếu tố quan trọng tạo nên nền tảng đạo lí của một cộng đồng và là thước đo phẩm giá con người. Hình tượng Lục Vân Tiên vẫn mãi mãi sáng ngời trong lòng mỗi người dân nước Việt.
Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga – Bài làm 2
Là nhà thơ yêu nước tiêu biểu của nhân dân Nam Bộ trong những ngày đầu chống thực dân Pháp xâm lược. Nguyễn Đình Chiểu đã nêu một tấm lòng sáng về tinh thần yêu nước, một tấm lòng tuyệt vời về tình cảm yêu thương con người. Cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của ông đã chứng minh cho quan niệm đúng đắn về lòng yêu thương con người, về trách nhiệm của người anh hùng trước vận mệnh của đất nước và cuộc sống của nhân dân trong việc cứu giúp người giúp đời: đã là người anh hùng không thể không hành động khi gặp việc nghĩa.
Những việc làm xuất phát từ tinh thần bảo vệ lẽ phải, sự công bằng, quên mình giúp người là việc nghĩa. Người làm việc nghĩa coi việc xả thân cứu giúp người khác là sự thường trực trong hành động của mình, hễ thấy sự bất bình là can thiệp không hề tính toán cá nhân, khó mấy cũng làm nếu cần sẵn sằng hi sinh cả tính mạnh.
Đã là người quân tử, người anh hùng không thể thấy việc nghĩa mà không làm, bởi cái đạo của người quân tử, người anh hùng là luôn luôn hướng về điều thiện, về lòng nhân ái, lòng yêu thương con người. Làm việc nghĩa là hành động phù hợp với quan niệm và lý tưởng của người anh hùng.
Lục Vân Tiên trên đường lên kinh đô đi thi, giữa đường gặp dân đang chạy cướp toán loạn, chàng đã bẻ cây làm gậy hỏi thăm vào sào huyệt của bọn chúng và đánh tan bọn cướp, cứu được Kiều Nguyệt Nga và Kim Liên. Đó là cử chỉ nhiệt tình của người biết quan tâm đến kẻ khác, cứu giúp kẻ khác. không sợ nguy hiểm với một tinh thần hào hiệp.
Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.
Giữa bọn cướp, Vân Tiên tả xung hữu đột, trừng trị đích đáng bọn hại dân, biểu hiện cao đẹp của tính cách vị nghĩa.
Hành động dũng cảm, khí thế hào hùng của chàng đã đánh tan lũ cướp ngày. Tên đầu đàn bị trừng trị bọn chúng như rắn mất đầu.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quang gươm giáo tìm đường chạy ngay.
Phong lai trở chẳng kịp tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
Sau khi dẹp tan bọn cướp Vân Tiên đến gần để hỏi thăm. Khi mà Nguyệt Nga định vén rèm bước ra Vân Tiên lại tỏ ra là một người biết cư xử đúng mực theo khuôn phép của lễ nghi phong kiến.
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Khi mà Nguyệt Nga muốn bày tỏ ơn cứu mạng Vân Tiên đã thưa rằng:
“Làm ơn há dễ trông người trả ơn
Nay đà rõ đặng nguồn cơn,
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.
Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.
Đó là việc người quân tử nên làm cho dù là bất cứ người quân tử nào đi chăng nữa gặp điều bất bình không thể nào để yên được. Thấy việc nghĩa không làm liệu có đủ tư cách làm người hữu dụng? Làm ơn cho người với mục đích bắt người trả ơn như thế cũng không xứng đáng là đấng trượng phu. Quan niệm của Lục Vân Tiên tiêu biểu cho quan niệm trọng nghĩa khinh tài của nhân ta.
Trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã khoắc họa sắc sảo chân dung mẫu người anh hùng lí tưởng của ông và quần chúng nhân dân. Đó là lòng thương người, dám xả thân vì nghĩa. Nhân và nghĩa là những yếu tố quan trọng tạo nên phẩm chất con người. Hình tượng Lục Vân Tiên vẫn mãi mãi sống mãi trong lòng mỗi người dân Việt.
